Kiểm tra doping là gì? Lý do cấm vận động viên sử dụng doping trong thể thao?

Kiểm tra doping là gì?

Doping được hiểu là việc sử dụng những loại thuốc bị cấm để tăng cường hiệu suất thi đấu. Chính vì vậy, thuật ngữ doping được dùng rất nhiều trong các tổ chức điều hành những cuộc thi đấu. Việc sử dụng doping trong thi đấu là vi phạm đạo đức và bị cấm tuyệt đối bởi những tổ chức thể thao.

Các vận động viên thường sử dụng nhiều chiêu trò, kỹ ảo để tránh bị phát hiện khi kiểm tra doping. Việc này không chỉ hành vi vi phạm đạo đức mà còn mất sự công bằng trong các cuộc thi đấu. Do đó, kiểm tra doping chính là biện pháp quan trọng nhằm đảm bảo sự công bằng cũng như xây dựng một môi trường thể thao lành mạnh.

Nguồn gốc của việc kiểm tra doping là gì?

Kể từ Thế vận hội năm 1964, các vận động viên tham dự thi đấu phải kiểm tra doping theo yêu cầu của Uỷ ban Olympic thế giới. Việc này được thực hiện bởi đội ngũ nhân viên kiểm tra chuyên môn trước và sau khi các vận động viên thi đấu để xác định liệu có ai sử dụng chất bị cấm này không. Hiện nay, kiểm tra doping chủ yếu có hai hình thức lấy mẫu đó là kiểm tra máu và kiểm tra nước tiểu.

Doping trong thể thao đã tồn tại kể từ khi thể thao được hình thành. Việc sử dụng các chất bị cấm này trong các đua xe ngựa. Mới đây là trong đua xe đạp và bóng đá đã làm thay đổi quan điểm của các vận động viên từ nước này sang nước khác.

Quản lý chặt chẽ việc sử dụng doping trong thể thao dường như đã trở thành xu hướng của các đơn vị tổ chức thể thao trong nhiều thập kỷ qua. Lý do của việc cấm sử dụng doping trong thi đấu là để bảo vệ sức khỏe của các vận động viên cũng như đảm bảo sự công bằng trong thể thao.

Các loại thuốc doping được sử dụng phổ biến

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại doping là gì được sản xuất một cách rất tinh vi và hiện đại. Nên đã gây khó khăn cho ban tổ chức trong việc kiểm tra doping các vận động việc trước và sau khi họ thi đấu. Dưới đây là một số loại doping phổ biến trên thị trường:

Thuốc doping máu: Được vận động viên sử dụng để tăng cường lượng oxy qua hồng cầu và là loại doping có tác dụng lớn nhất trong số các loại doping thông thường. Thế nhưng, loại doping này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người dùng. Tên gọi của loại doping máu gồm có Darbapoetin, Erythropoetin,…

Doping cơ: EPO và Trimetazidine là các loại doping cơ thường được dùng để tăng cường sức mạnh của cơ thể thông qua cơ chế sản sinh hormone. Khi các vận động viên sử dụng loại doping này thì năng lực thi đấu của mình được cải thiện một cách đáng kể. Nhất là ở các môn thể thao như xe đạp, điền kinh, đẩy tạ và bóng đá. Tuy nhiên, việc sử dụng loại doping này gây nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe của người dùng.

Doping thần kinh: Là một loại doping được dùng để tăng cường khả năng điều khiển cơ bắp cũng như phản hồi của hệ trung ương thần kinh trong cơ thể. Loại doping này giúp cải thiện độ dẻo dai và sự bền bỉ của cơ bắp. Đồng thời, giúp tăng cường hoạt động liên tục mà không cảm thấy mệt mỏi. Các loại thuốc doping phổ biến gồm những chất kích thích như caffein, bromanta và các chất giảm đau morphin cũng như chất lợi tiểu.

Doping có trong thực phẩm nào?

Doping là việc sử dụng các chất bị cấm hoặc những chất kích thích để tăng cường hiệu suất hoạt động và cải thiện kết quả thi đấu. Trong sản xuất lương thực thực phẩm, các chất doping được dùng trong chăn nuôi và rau củ quả để có thể tăng trọng lượng cũng như giảm mỡ cho thịt. Tuy nhiên, sử dụng các loại chất này sẽ gây hại cho sức khỏe của người dùng.

Ở Việt Nam, nhiều người chăn nuôi vẫn dùng các loại hợp chất cấm để tăng cường và sản xuất ra thịt bẩn. Trên thế giới, họ chỉ dùng kháng sinh để điều trị bệnh cho vật nuôi và không được phép trộn vào nước uống hay thức ăn của vật nuôi.

Sử dụng các chất kích thích như thế này để tăng trọng lượng và giảm mỡ cho thịt sẽ gây hại rất nhiều cho sức khỏe con người. Do đó, nhiều quốc gia đã nghiêm cấm việc dùng các chất kích thích trong quá trình sản xuất thực phẩm để có thể bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.

Các cách kiểm tra doping hiện nay

Chắc các bạn cũng biết kiểm tra doping là gì rồi, đây là một loại thuốc bị cấm sử dụng trong các cuộc thi đấu thể thao. Do đó, ban tổ chức giải đấu sẽ kiểm tra vận động viên trước và sau khi thi đấu. Vậy kiểm tra doping như thế nào? Và có bao nhiêu cách kiểm tra doping hiện nay. Hãy cùng Xôi Lạc TV tìm hiểu ngay dưới đây nhé.

Hiện nay, ở các giải đấu lớn việc kiểm tra doping là bắt buộc. Ban tổ chức giải đấu sẽ lựa chọn hình thức kiểm tra doping và các vận động viên phải kiểm tra trước khi thi đấu. Để lựa chọn vận động viên kiểm tra, ban tổ chức có thể dựa trên thanh tích hoặc tiến hành bốc thăm hay tùy theo tình huống đặc biệt.

Các cuộc kiểm tra doping thường dùng hai phương pháp chủ yếu là lưu mẫu máu và xét nghiệm nước tiểu. Trong đó, xét nghiệm nước tiểu là hình thức chủ yếu. Các bước thực hiện quá trình kiểm tra doping bằng xét nghiệm nước tiểu bao gồm:

Bước 1: Trước tiên, nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp trong ban tổ chức sẽ gửi giấy thông báo tới cầu thủ hay vận động viên được yêu cầu kiểm tra. Sau đó, người bị kiểm tra doping cần phải ký vào giấy xác nhận, giấy chứng nhận tư cách và di chuyển đến trung tâm kiểm tra trong vòng 1 giờ.

Bước 2: Người bị kiểm tra sẽ ngồi trong một phòng kín có niêm phong và được cung cấp nước uống nhưng không được phép đi tiểu. Trong thời gian này nhân viên kiểm tra sẽ theo dõi và giám sát vận động viên.

Bước 3: Tiếp đến, người bị kiểm tra sẽ tiến hành khai báo có sử dụng thuốc trong 3 ngày gần đây không và trả lời những câu hỏi do ban tổ chức yêu cầu. Kế đến, nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp và vận động viên sẽ ký tên vào tờ khai báo.

Bước 4: Sau khi khai báo, người bị kiểm tra sẽ tự chọn lọ nước tiểu sạch và lưu lại mẫu nước tiểu của mình ít nhất 75ml trong lọ. Lưu ý, quá trình lấy mẫu nước tiểu phải thực hiện trước mặt nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp cùng giới nhằm đảm đảm bảo tính công bằng.

Bước 5: Tiếp đến, người bị kiểm tra sẽ tự chọn một cặp lọ bịt kín cho mình (lọ A và lọ B) chưa qua sử dụng và có đánh số thứ tự. Sau đó, tiến hành đổ 50ml nước tiểu vào lọ A và 25ml nước tiểu vào lọ B.

Bước 6: Tới đây, nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp sẽ tiến hành kiểm tra mẫu nước tiểu còn lại trong lọ. Nếu tỷ trọng nước tiểu thấp hơn 1,010 hay độ PH không nằm trong 5-7 thì người bị kiểm tra sẽ phải thực hiện lấy mẫu nước tiểu lạ.

Trong thời gian gần đây, việc sử dụng loại chất doping càng ngày càng tinh vi hơn nên đã gây nhiều khó khăn trong quá trình kiểm tra. Chính vì thế, ban tổ chức đã sử dụng phương pháp kiểm tra doping mới để có thể đảm bảo sự công bằng.

Ngoài việc lấy mẫu nước tiểu, các vận động viên còn phải tiến hành lấy mẫu máu để bổ sung cho quá trình kiểm tra. Các mẫu máu này sẽ được lưu trữ lại trong kho cho những lần kiểm tra doping tiếp theo.

Lý do cấm vận động viên sử dụng doping trong thể thao?

Doping là chất kích thích bị cấm sử dụng tuyệt đối trong thể thao vì nó ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, tinh thần cũng như sự nghiệp thi đấu của vận động viên khi bị phát hiện. Hơn thế nữa, việc cấm doping nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong những cuộc thi thể thao giúp các vận động viên giành được chiến thắng dựa vào tài năng và sự nỗ lực không ngừng của mình chứ không phải dựa trên các chất kích thích bất hợp pháp.

Đảm bảo tính công bằng trong thể thao

Thể thao không chỉ giúp mọi người tăng cường sức mạnh mà còn thúc đẩy tinh thần, ý chí và động lực thông qua những hoạt động đối kháng. Chính vì thế, các vận động viên thực lực cần phải tập trung vào việc chăm chỉ rèn luyện và thi đấu dựa trên sức mạnh cũng như nỗ lực của bản thân. Cuộc thi đấu của họ không chỉ thể hiện sức mạnh của bản thân mà còn đại diện cho vinh quang của nước nhà.

Sử dụng doping trong thi đấu chẳng khác gì gian lận trong thi cử. Việc này là hành động phi thể thao không mang lại sự thành công lâu dài mà còn gây nhiều hổ thẹn cho bản thân khi bị phát hiện. Thiếu công bằng trong quá trình thi đấu khi vận động viên sử dụng doping sẽ khiến cho họ tự đánh giá sai trình độ cũng như thực lực của mình.

Chính vì vậy, việc kiểm tra doping trong các cuộc thi đấu thể thao nhằm đảm bảo tính công bằng. Chiến thắng chỉ có ý nghĩa khi đạt được bằng sức lực và sự nỗ lực của chính mình. Chứ không phải bằng các hành vi thiếu đạo đức. Sự công bằng trong thể thao còn thúc đẩy sự cố gắng hết mình để giành được chiến thắng cho vận động viên và nước nhà.

Bảo vệ sức khỏe vận động viên

Doping là chất kích thích nguy hiểm nên việc lạm dụng quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí đến tính mạng. Do đó, cần hạn chế tuyệt đối không sử dụng các loại doping để có thể bảo vệ sức khỏe cũng như đạt được thành tích cao nhất. Theo các chuyên gia, sử dụng các loại thuốc doping quá nhiều và liên tục có thể gây ra nhiều tác hai dưới đây:

Sử dụng doping quá nhiều có thể làm ảnh hưởng tới hệ thần kinh trung ương dẫn đến tình trạng mất ngủ và suy nhược cơ thể trầm trọng.

Dùng doping máu sẽ khiến cơ thể bị tình trạng tán huyết, nổi mẩn ngứa và thậm chí nhiễm khuẩn gan.

Nếu sử dụng quá nhiều doping tăng sản xuất hormone và nội tiết tố có thể làm yếu các cơ, to các đầu chi cũng như gây ra bệnh tiểu đường.

Doping làm cho cơ thể của nữ giới có xu hướng nam hóa, vì các loại doping hiện nay thường kích dục nội tiết tố nam testosterone để có thể tăng sức mạnh cơ. Nếu sử dụng quá nhiều sẽ gây nên tình trạng giọng nói trầm hơn, râu, lông mọc nhiều hơn, kinh nguyệt bị rối loạn và gương mặt nổi mụn.

Với vận động viên nam, khi sử dụng quá nhiều doping có thể làm teo tinh hoàn, giảm lượng tinh dịch và thậm chí gây ra liệt dương.

Hình phạt của FIFA đối với vận động viên sử dụng doping

FIFA sẽ đưa ra những hình phạt tương ứng với từng trường hợp sử dụng doping. Trong nhiều tình huống các vận động viên bị kết tội sử dụng chất kích thích, chất bị cấm sẽ cấm thi đấu trong nhiều tháng hoặc đến suốt đời.

Nếu vận động viên vô ý sử dụng doping thì lệnh cấm có thể kéo dài khoảng 2 năm. Tuy nhiên, nếu cầu thủ có ý sử dụng chất kích thích trước khi thi đấu sẽ bị cấm thi đấu đến 4 năm.

Ngoài các hình phạt của FIFA về việc sử dụng doping, các vận động viên còn nhận thêm nhiều lệnh cấm khi vi phạm những điều sau đây:

• Không tham gia các cuộc kiểm tra doping quá 3 lần với nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp.
• Từ chối kiểm tra doping khi được ban tổ chức chọn.
• Không tuân theo những hướng dẫn của nhân viên kiểm tra chuyên nghiệp trong quá trình kiểm tra.
• Các vận động viên cố ý hoặc thực hiện các hành vi gian lận trong quá trình kiểm tra.
• Tàng trữ chất cấm, chất kích thích hay mua bán chất bị cấm trái phép.
• Làm việc hay xúi giục bên thứ ba vi phạm những quy tắc trong việc phòng chống doping
• Dương tính với chất cấm, chất kích thích do thiếu hiểu biết.
• Không cung cấp những thông tin chung về nơi ở trong vòng 3 tháng một lần

Một số vận động viên Việt Nam sử dụng doping

Một số vận động viên Việt Nam đã từng bị phát hiện sử dụng doping như:

Tại kỳ SEA Games 22 năm 2003, đoàn thể thao Việt Nam đang dẫn đầu bảng tổng số huy chương, thế nhưng 5 vận động viên bị phát hiện dính doping, trong đó có đến 4 người Việt Nam. Họ đã bị tước huy chương và bị cấm thi đấu suốt 2 năm.

Hoàng Anh Tuấn – vận động viên cử tạ từng giành được Huy chương Bạc ở sự kiện thể thao Olympic 2008 hạng mục 58kg đã bị phát hiện dương tính với chất Oxilofrine ở giải VĐTG năm 2010. Anh bị phạt 5.000 USD và bị cấm thi đấu khoảng 2 năm do vô tình nạp chất cấm sau khi uống nước đóng chai tại Trung Quốc.

Đoàn Ngọc Hào tuyển thủ futsal Việt Nam, đã bị phát hiện dương tính với doping ở Vòng chung kết châu Á năm 2014. Anh bị AFC cấm thi đấu trong vòng 2 năm đối với tất cả các hoạt động liên quan tới bóng đá.

Nguyễn Thị Mỹ Linh vận động viên thể hình, mẫu test của cô lại dương tính với chất Furosemide tại giải vô địch thể hình châu Á vào năm 2008. Cô bị phạt 2.000 USD và cấm thi đấu trong các giải suốt 2 năm. Thế nhưng, sau đó Liên đoàn Cử tạ Việt Nam đã kháng cáo thành công cho cô, vì Mỹ Linh dính chất cấm này trong quá trình uống thuốc để chữa bệnh. Sau đó chỉ cô bị phạt 1 năm khi trở lại cô đã vô địch châu Á và thế giới.

Với những thông tin ở trên, hy vọng bài viết của Xôi Lạc TV đã giúp các bạn giải đáp được thắc mắc kiểm tra doping là gì và lý do cấm vận động viên sử dụng doping trong thể thao?. Chiến thắng trong cuộc thi nào cũng nên dựa trên năng lực và sự nỗ lực. Chính vì thế, nên tránh sử dụng doping trước khi thi đấu để đảm bảo sự công bằng cũng như bảo vệ sức khỏe bản thân.